ခ်ီလီ သတၱဳတြင္း လုပ္သားအားလံုး လြတ္ေျမာက္ၿပီ သတၱဳတြင္း လုပ္သားေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမႈ ခ်ီလီသမၼတ ခ်ီးက်ဴး

သတၱဳတြင္း လုပ္သားေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမႈ ခ်ီလီသမၼတ ခ်ီးက်ဴး


ဓာတ္ပံု AP
ေနာက္ဆုံးမုိင္းလုပ္သား ေျမေပၚျပန္ေရာက္ၿပီးေနာက္ ခ်ီလီသမၼတႏွင့္အတူ ေတြ႕ရစဥ္။ ေအာက္တုိဘာ ၁၃၊ ၂၀၁၀။
ဘ႐ုိင္ယန္ ၀က္ဂ္နာ (Brian Wagner)

ကို၀င္းမင္း
ခ်ီလီႏုိင္ငံက အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ေရး အလုပ္သမားေတြဟာ မုိင္းလုပ္သား ၃၃ ေယာက္စလုံးကို ကယ္တင္လုိက္ႏုိင္ပါၿပီ။ ခ်ီလီႏုိင္ငံနဲ႔ ကမၻာႀကီးတခုလုံးကို ကိုင္လႈပ္ေစခဲ့တဲ့ ဒီဒုကၡေရာက္မႈႀကီးဟာ ၂ လ အၾကာမွာေတာ့ အဆုံးသတ္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ခ်ီလီအရာရွိေတြက လြတ္ေျမာက္လာတဲ့သူ အားလုံးနီးပါး က်န္းမာေရး ေကာင္းပုံရလုိ႔ ၀မ္းသာေၾကာင္း ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သတင္းေပးပုိ႔ထားတာကုိ တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးက်န္ေနတဲ့ မုိင္းလုပ္သားကုိ ေျမႀကီးေပၚ ျပန္ေရာက္လာႏုိင္ေအာင္ ကယ္ထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့ပါၿပီ။ ခ်ီလီႏုိင္ငံ ဆန္ဟုိေဆးၿမိဳ႕မွာ အခုလို ကယ္ထုတ္ေရး လုပ္ငန္းေတြ စၿပီး ၂၄ နာရီ မတုိင္ခင္မွာ အခုလို ကယ္တင္ႏုိင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရာရွိေတြ အစက ထင္ထားတာက အနက္ ၆၂၂ မီတာရွိတဲ့ ကယ္ဆယ္ေရး တြင္းလမ္းေၾကာင္းထဲကေန အားလုံးကုိ ကယ္ထုတ္ႏုိင္ဖို႔ ၄၈ နာရီအထိ ၾကာႏုိင္မယ္လို႔ ထင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကယ္ဆယ္ေရး သမားေတြက ဗုဒၶဟူးေန႔ တေန႔လုံး အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ အလုပ္သမားတဦးကို ၁၅ မိနစ္အတြင္း ေျမေပၚ ဆြဲတင္ေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ဆုံး က်န္ေနတဲ့ မုိင္းလုပ္သားကို ေျမေပၚ ဆြဲတင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ အလုပ္သမားေတြဟာ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ လက္ခုပ္တီးၿပီး ေအာ္ဟစ္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔က ‘ႀကိဳးစားကြ၊ ခ်ီလီႏုိင္ငံကြ၊ ငါတုိ႔ မုိင္းလုပ္သား အားလုံးကို ကယ္တင္ႏုိင္ေတာ့မယ္ေဟ့’ လို႔ ေအာ္ဟစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေနာက္ဆုံး လြတ္ေျမာက္လာသူကေတာ့ လူး၀စ္စ္ အူဇူ၀ါ (Luis Urzua) ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ၾသဂုတ္လ ၅ ရက္ေန႔ကတည္းက ေရႊနဲ႔ ေၾကးနီ မုိင္းထဲမွာ ပိတ္မိေနတဲ့ အလုပ္သမားေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္ပါတယ္။

အူဇူ၀ါက ခ်ီလီသမၼတ ဆီဘက္ရွန္ ပီနဲရာ (Sebastián Piñera) ကို လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ၿပီး ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ခ်ီလီဘာသာနဲ႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူက ဒီ ေအာင္ျမင္တဲ့ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေၾကာင့္ သူ ခ်ီလီႏုိင္ငံသား ျဖစ္ရတာ ဂုဏ္ယူတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

သမၼတ ပီနဲရာဘက္ကလည္း အလုပ္သမားေတြကို စုစုစည္းစည္းနဲ႔ ထိန္းထားႏုိင္ခဲ့ၿပီး အခုလို အနစ္နာခံ ေနာက္ဆုံးမွ ထြက္လာခဲ့တဲ့အတြက္ သူ႔ကုိလည္း ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း အခုလို ေျပာခဲ့ပါတယ္။

“အူဇူ၀ါဟာ သူ႔ရဲ႕တာ၀န္ကုိ လုံး၀ ေက်ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔အတြက္ေရာ၊ ညီအကိုလို တေသြးတသားတည္း ရွိခဲ့ၿပီး သတၱိျပခဲ့ၾကတဲ့ အလုပ္သမားေတြ အားလုံး အတြက္ပါ အစုိးရအေနနဲ႔ ဂုဏ္ယူရပါတယ္။”

သမၼတ ပီနဲရာဟာ အခုကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ေနရာကို ကိုယ္တုိင္သြားၿပီး မုိင္းလုပ္သား တဦးစီနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ မိသားစုေတြကို ႏႈတ္ဆက္ အားေပးခဲ့ပါတယ္။ ဘိုလီးဗီးယား သမၼတ အီဗုိ မုိရာလက္စ္ (Evo Morales) ကလည္း ဗုဒၶဟူးေန႔က ေရာက္လာၿပီး သမၼတ ပီနဲရာနဲ႔အတူ ဒီမုိင္းလုပ္သားထဲက ဘုိလီးဗီးယား ႏိုင္ငံသား တဦးျဖစ္တဲ့ ကားေလာ့စ္ မာမာနီ (Carlos Mamani) ကို ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္။

မုိင္းကၽြမ္းက်င္သူေတြနဲ႔ ေရတပ္ ေဆးမႉးေတြ အပါအ၀င္ ကယ္ဆယ္ေရး အလုပ္သမား ၆ ဦးဟာ အခုလို ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ႏုိင္ဖို႔ မုိင္းထဲကို ကုိယ္တုိင္ ဆင္းခဲ့ၾကရပါတယ္။

ဖီးနစ္လုိ႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ဒီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းႀကီးကို သူတို႔ စတင္ခဲ့ေပမဲ့လည္း တြင္းထဲကေနေတာ့ ေနာက္ဆုံးမွ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္သားေတြက ထြက္ခဲ့ၾကတာပါ။ ေရတပ္ အင္ဂ်င္နီယာေတြက မီတာ တ၀က္က်ယ္တဲ့ ကယ္ဆယ္ေရး တူးေျမာင္းကုိ တူးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေျမာင္းထဲမွာ ေအာက္စီဂ်င္ ေပးထားၿပီး ဖုန္းကို လက္နဲ႔ကိုင္ထားစရာ မလုိဘဲ ေျပာႏိုင္တဲ့စနစ္ ထည့္ထားေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပင္ပနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ပုံမွန္ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။

က်န္းမာေရး၀န္ႀကီး ဟာမီ မန္နာလစ္ခ်္ (Jaime Mañalich) ကေတာ့ မုိင္းလုပ္သားေတြ အမ်ားစုဟာ အရင္က ထင္ထားတာထက္ က်န္းမာေရး ေကာင္းေနတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ မုိင္းလုပ္သား တဦးစီအတြက္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေပးမယ္၊ အဆုတ္ ဓာတ္မွန္႐ုိက္တာတုိ႔၊ ႏွလုံးစစ္ေဆးတာတုိ႔ အျပင္ လုိအပ္ရင္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ကုသမႈေတြလည္း တခ်ဳိ႕ကို လုပ္ေပးမယ္လို႔ သူက ဆက္ေျပာပါတယ္။

မုိင္းလုပ္သား အနည္းငယ္ကေတာ့ သြားခြဲစိတ္ကုသမႈတခ်ဳိ႕ မၾကာခင္ လုပ္ရဖုိ႔ ရွိပါတယ္။ သြားျပည္တည္တာနဲ႔ တျခား သြားဘက္ဆုိင္ရာ ေရာဂါေတြကို ကုသေပးဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ႀကီးက အစိုးရိမ္ရဆုံးကေတာ့ အဆုတ္အေအးမိေရာဂါ ရထားတဲ့ မုိင္းလုပ္သားအတြက္ပါလုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ၀န္ႀကီးက…

“ဒီမုိင္းလုပ္သားဟာ အေရးေပၚ ကုသေရး အခန္းထဲမွာ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ဆက္ေနရဖို႔ရွိတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ အျခားကုသမႈေတြ ေပးႏုိင္ဖုိ႔ပါ။” လို႔ ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။

သတင္းေထာက္ေပါင္း ၁,၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဒီ အာတက္ကာမာ (Atacama) သဲကႏၲရာထဲက အလွမ္းေ၀းတဲ့ ဒီမုိင္းဆီကုိ အေရာက္သြားၿပီး ဒီသတင္းကို ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ Camp Hope လုိ႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္း စခန္းလို႔ ေခၚတဲ့ ယာယီတည္းခုိေရး စခန္းမွာ မုိင္းလုပ္သားေတြရဲ႕ မိသားစုေတြ၊ ကယ္ဆယ္ေရး သမားေတြနဲ႔ အတူတူ သူတုိ႔ ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ကမၻာေပၚက သန္းခ်ီတဲ့ လူေတြကလည္း ဒီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြကို တီဗီ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကေန ကုိယ္တုိင္ ၾကည့္ႏုိင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာလည္း သမၼတ ဘရက္ခ္ အုိဘားမား (Barack Obama) ဟာ ပထမမုိင္းလုပ္သား ထြက္လာႏုိင္တာကို တီဗီေပၚမွာ ၾကည့္ၿပီး ခဲရာခဲဆစ္ ႀကိဳးပန္းခဲ့ၾကတဲ့ ကယ္ဆယ္ေရး သမားေတြနဲ႔ ခ်ီလီျပည္သူေတြကို ခ်ီးက်ဴးလုိက္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀န္းက အခုလို ကူညီေပးခဲ့သူ အားလုံးကုိလည္း ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း သူက ဆက္ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဒီအကူအညီေတြထဲမွာ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ေျမေအာက္ တြင္းတူးအဖြဲ႕နဲ႔ NASA ေခၚ အာကာသ ေအဂ်င္စီလည္း ပါပါတယ္။