ဝိညာဥ္ ႏုတ္သိမ္းခံရျခင္း

မင္းေဆြသစ္
ဒီဇင္ဘာလက ႏွစ္တႏွစ္ကို အနားသတ္ရန္ စိုင္းျပင္း၍ေနသည္။ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္က ေနာက္ဆံုးေန႔မ်ားကုိ ျဖတ္သန္းရင္း …. ၂ဝ၁ဝ ဆီသို႔ မ်က္ႏွာမူ၍ ရင္ဆိုင္လိုက္သည္။ ၂ဝဝ၉ သည္ ….. ဓမၼေတးသံတုိ႔ႏွင့္ ေဝေဝစီစီ၊ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းႏွင့္ပင္ အဆံုးသတ္မည္လား….. ။

သဘာဝတရား၏ ႐ိုက္ပုတ္တိုက္ခိုက္မႈဒဏ္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္အထိ ခံထားခဲ့ရဖူးသည့္အတြက္ ….. စိုးတထိတ္ထိတ္ႏွင့္…..။ လြန္ခဲ့သည့္ ၅ ႏွစ္ ဟူသည့္ကာလက ….အတိတ္မျဖစ္ႏုိင္ေသး…..။ ဆူနာမီလႈိင္းလံုးၾကီးမ်ား….။ ခဏငယ္အတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည့္ ၿမိဳ႕ျပ….။ ေရေဖြးေဖြး….။ အေဆာက္အဦး အပ်က္အစီးမ်ား….။ အေလာင္းမ်ား….အေလာင္းမ်ား….။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္….ပ်ဳိပ်ဳိအိုအုိ….. အေလာင္း….။ ေယာက်္ား၊ မိန္းမအေလာင္း….။ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလက …. သဘာဝတရား၏ ႐ိုက္ခတ္မႈေအာက္၌ လူသားသည္ ဒူးညႊတ္၍ ျပားျပားေမွာက္ အရႈံးေပးလိုက္ရ၏။ ဤသို႔ ကဗၺည္းထုိး၍ ၂ဝဝ၄ ခုႏွစ္ကို အဆံုးသတ္လိုက္ရ၏။ ထားေတာ့….။

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္း၌ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံအေျခစိုက္ နယ္ျခားမဲ့ ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႔ (MSF) က ထုိင္းႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္း ဖန္ငေဒသတြင္ က်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးေနသည့္ MSF ဖန္င႐ုံးခြဲကို ႐ုပ္သိမ္းေတာ့မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာလိုက္၏။ သတင္းက …. MSF ၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္၌ ရွိေနၾကသည့္ ဖန္ငေဒသရွိ TB, HIV/AIDS ေဝဒနာသည္မ်ားအတြက္မူ သတင္းဆုိး….။ ေဝဒနာရွင္မ်ားအတြက္ ေဆာက္တည္ရာမရ ျဖစ္ေစမည့္သတင္း….။ MSF ၏ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈက ….. ေဆးဝါးအျပင္၊ အစားအစာကိုပါ ေထာက္ပံ့၏။ MSF ၏ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ခံယူၾကသည့္သူမ်ားက အမ်ားအားျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ အလုပ္ပင္ပန္းသည့္ဒဏ္….။ လိင္ႏွင့္ မူးယစ္ေဆးဝါး သံုးစြဲမႈမ်ားေၾကာင့္ TB ေရာဂါႏွင့္ HIV/AIDS ေဝဒနာမ်ား စြဲကပ္ေနၾကရၿပီး …. အမိေျမသို႔လည္း မျပန္ႏုိင္၊ ယခင္ကကဲ့သို႔ အလုပ္အကိုင္မ်ားလည္း မလုပ္ကိုင္ႏုိင္သည့္ ေဝဒနာသည္အျဖစ္သို႔ ေရာက္ေနၾကရသည့္သူမ်ား….။

MSF က ေဝဒနာသည္မ်ားကို ပံုမွန္ ေဆးထုတ္ေပး၏။ အစားအေသာက္မ်ားလည္း ထုတ္ေပး၏။ TB ေရာဂါေပ်ာက္ေဆးႏွင့္ HIV/AIDS အတြက္ ARV ေဆးမ်ားဟူသည္က ….. ပံုမွန္ ေန႔စဥ္ေသာက္ရသည့္ ေဆးဝါးမ်ား ျဖစ္သည္။ ပ်က္၍မရ…။ လိပ္ပတ္လည္ေအာင္ ေသာက္သံုးၾကရသည့္ ေဆးမ်ားျဖစ္သည္။ အျပင္ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္ ဝယ္ယူ၍ ေသာက္သံုးရန္မွာ …. အလုပ္အကိုင္မရွိ၊ မိသားစုမရွိ၊ ေဆြမဲ့၊ မ်ဳိးမဲ့ …. ေဝဒနာသည္မ်ားအတြက္ မည္သို႔မွ် မျဖစ္ႏုိင္သည့္အေျခ….။ ဤသို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ MSF ဖန္ငေဒသမွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းျခင္းက …. ဖန္ငေဒသရွိ ေဝဒနာရွင္တို႔၏ အသိဝိညာဥ္ကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ျခင္းပင္….။ ယေန႔ … ဖန္ငေဒသမွ MSF ထြက္ခြာသြားခဲ့လွ်င္ … မနက္ျဖန္ဟူသည္က …. ေဝဒနာသည္တို႔အတြက္ မရွိေတာ့….။ ရွင္သန္ျခင္းသည္ ၿပိဳလဲ၍ ပ်က္သုန္းရမည့္ အေျခ….။

“အလကားပါဗ်ာ။ က်ဳပ္တို႔ကို အသက္႐ွည္ေအာင္ ဆြဲဆန္႔ၿပီး ဒုကၡေပးသြားတာ”

HIV/AIDS စြဲကပ္ေနသည့္ ေရာဂါသည္တဦး၏ အသံ ….။ သူ၏အသံတြင္ ဝမ္းနည္းျခင္း၊ ခံျပင္းျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္ျခင္းတို႔ႏွင့္ ေထြးယွက္၍ ေနသည္။ စိတ္မေကာင္းဖြယ္ရာတို႔ႏွင့္။ မတတ္ႏုိင္…..။

MSF ၏ ဖန္ငေဒသမွ ဆုတ္ခြာမည့္ အစီအစဥ္က ႏွစ္ဆင့္….။ ပထမအဆင့္တြင္ ေရာဂါေဝဒနာသည္မ်ားကို ေထာက္ပံ့ေပးေနသည့္ အစားအစာ ရပ္ဆိုင္းမည္။ ၿပီးလွ်င္ ….. ေဆးဝါးေထာက္ပံ့မႈ ျဖတ္၍ ဖန္ငေဒသမွ MSF အေနႏွင့္ အၿပီးသတ္ဆုတ္ခြာမည္။ ပထမအဆင့္ အစီအစဥ္မွာပင္ …. ေရာဂါေဝဒနာသည္ လူနာမ်ားအတြက္ အခက္အခဲအက်ပ္အတည္းက ၾကီးမားစြာႏွင့္ ဝင္လာေလၿပီ….။

“လူနာေတြကုိ ရိကၡာျဖတ္မယ္လုိ႔ ေျပာသံၾကားကတည္းက ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ စိတ္ညစ္ေနတယ္။ က်ေနာ့္ဘက္ကလည္း စားေသာက္ေရးအတြက္ အလုပ္ထြက္လုပ္ရေအာင္လည္း ႏွလုံးေရာဂါရွိေနေသးလုိ႔ ဆရာဝန္က အလုပ္ၾကမ္း ေပးမလုပ္ေသးဘူး။ အဲဒီေတာ့ မခက္ဘူးလား။ တကယ္တမ္း ရိကၡာေပးေတာ့ က်ဳပ္ကုိ ခ်န္ထားေတာ့ စိတ္ထဲ ဘယ္လုိျဖစ္တယ္မသိဘူး။ ထမင္းမွ မစားရရင္ ေသမွာပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔ ARV ေဆးေတြ ဆက္ေသာက္မွာလဲ။ ေဆးေသာက္ေနလည္း မထူးပါဘူး။ ခင္ဗ်ားေတြးၾကည့္ဗ်ာ။ ေဆးေသာက္ၿပီး ထမင္းမစားရရင္ က်ဳပ္ဘယ္လုိ ဆက္ၿပီး အသက္ရွင္မလဲ။ ဘာထူးမလဲ”

ပင္လယ္ျပင္တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ‘ေရခ်ဴး’ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည့္ ေဝဒနာသည္ တဦးကမူ ……

“အင္း … အဲဒီအသံၾကားေတာ့ က်ေနာ္ အလုပ္ထြက္လုပ္တယ္။ ကုိယ့္စားေသာက္စရိတ္ ကုိယ္ရွာဖုိ႔ေပါ့။ က်ေနာ္ ဒီတန္းလ်ားကုိ မေရာက္ခင္ ထန္းလမုမွာ ေလွလုိက္တယ္။ က်ေနာ္ ကြ်မ္းက်င္တာလည္း အဲဒါပဲ။ အခုေဆးက ေဆး႐ုံမွာ ပုံမွန္ ရက္ခ်ိန္းနဲ႔ သြားယူေနရေတာ့ ေလွျပန္လုိက္လုိ႔ကလည္း မရဘူး။ တန္းလ်ားနဲ႔နီးတဲ့ ပန္းရံဆုိက္မွာ အလုပ္သြားလုပ္တာ ၂ လရွိၿပီ၊ ပုိက္ဆံမရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္မလဲ။ က်ေနာ္ ပင္ပင္ပန္းပန္းနဲ႔ လုပ္ထားတာဗ်ာ။ သူေ႒းက လုပ္ခရွင္းမေပးေတာ့ ဝမ္းနည္းလု႔ိ ငုိမိတယ္။ အသက္ဆက္ရွင္ခ်င္ စိတ္ေတာင္ မရွိေတာ့ဘူး”

ယခုႏွစ္ ဇြန္လအတြင္း MSF က …. ဖန္ငေဒသအတြင္းမွွ ထြက္ခြာသြားခဲ့ေလၿပီ။ သို႔ေသာ္ ….. MSF က ပတ္စာခြာ ဖ်ာသိမ္းထြက္သြားျခင္းကား မဟုတ္ ….။ အစားအေသာက္အတြက္ ဆက္လက္ ေထာက္ပံ့ႏုိင္ရန္ စီစဥ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေစကာမူ ... ARV ေဆးဝါးမ်ားကိုက တသက္စာအတြက္ ထုိင္းေဆး႐ုံမ်ားႏွင့္ ညိႇႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့၏။ ၿပီးလွ်င္ ... World Vision မွ လူနာမ်ားကို ထိုင္းေဆးေပးခန္းႏွင့္ ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ေဆးဝါးထုတ္ယူရန္အတြက္ လမ္းစရိတ္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တဲြ ေရာဂါမ်ားကုိ တာဝန္ယူ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္ စီစဥ္ေပးခဲ့ေသး၏ ...။

MSF ဖန္ငေဒသတြင္ ႐ုံးစိုက္၍ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ ရွိေနသည့္ အခ်ိန္မ်ားတြင္လည္း ဖန္ငေဒသရွိ ေဝဒနာသည္ ျမန္မာမ်ားအတြက္က ….. ေခ်ာေမြ႔အဆင္ေျပေနခဲ့သည္ေတာ့ မဟုတ္ ….။ အခက္အခဲမ်ဳိးစံုကုိ ရင္ဆုိင္၍ ေနရသည္ပင္ …..

“ဟုိေန႔က ေဆး႐ုံကို ရက္ခ်ိန္းေစ့လို႔သြားတာ ရဲက ဖမ္းသြားတယ္။ ရဲစခန္းမွာ အၾကာၾကီးပဲ ထုိင္ေနရတယ္။ ဘယ္သူ႔ ခြင့္ျပဳခ်က္ရွိလဲ၊ ဆရာဝန္ေထာက္ခံစာ ပါလားလုိ႔လည္း ေမးတယ္။ ေဆး႐ံုက ခဏခဏ ခ်ိန္းတာ လြယ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တုိ႔မွာ သြားရလာရတာ ခက္ခဲတယ္။ က်ေနာ္္ ေဆးအလြယ္တကူ မရရင္ မေသာက္ေတာ့ဘူး”

ေဆး႐ံုဝန္ထမ္းအခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရသည္လည္း ရွိ၏။

“က်ေနာ္ ဒီေန႔ ေဆး႐ုံမွာ ေဆးသြားထုတ္တယ္။ ထုိင္းဆရာဝန္က ၂ လစာေပးဖုိ႔ ေျပာတာကို “ဒီယမ္” က တလစာပဲ ထုတ္ေပးလုိ႔ ေျပာတယ္။ ဆရာဝန္ကလည္း လက္မွတ္ထုိးလုိက္တယ္။ တကယ္တမ္းေပးေတာ့ က်ေနာ့္ကုိ တပတ္စာပဲ ေပးလုိက္တယ္။ ၃ ရက္ေန႔မွာ ျပန္လာဖို႔ ေနာက္တၾကိမ္ ေခၚတယ္။ က်ေနာ္ ထပ္မသြားႏုိင္ေတာ့ဘူး။ လမ္းခရီးမွာ ရဲဖမ္းခံရမွာလည္း စုိးရိမ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး လမ္းစရိတ္လည္း မရွိေတာ့ဘူး။ ေတာ္ၿပီဗ်ာ။ ေသခ်င္ေသပေစေတာ့၊ ေဆးသြားမယူေတာ့ဘူး။ ဒီေန႔ေတာင္ ေဆးမေသာက္ဘူး”

ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ေဟာင္း မစၥတာ ကိုဖီအာနန္က ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္အတြင္း FOREIGN AFFAIR မဂၢဇင္း၌ “In Larger Freedom” အမည္ႏွင့္ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ေရး၏။ ေဆာင္းပါးကုိ ….“ ဒီေန႔ ကမၻာမွာ အႏၲရာယ္အၾကီးဆံုး ၿခိမ္းေျခာက္မႈက ဘာျဖစ္မလဲ” …. ဟူ၍ ေမးခြန္းႏွင့္ စ၏။ အေမးခံရသည့္ ပုဂၢိဳလ္၏ ဘဝကြဲျပား၍ အေျဖသည္လည္း ျခားနားလိမ့္မည္ပင္ ….။

ဤေမးခြန္းကိုပင္ …. ဖန္ငေဒသမွ HIV/AIDS ေဝဒနာသည္ ျမန္မာတဦးကို ေမးခဲ့လွ်င္ ….. သူတို႔၏ အေျဖမ်ားက ….. မည္သို႔ေပးၾကလိမ့္မည္နည္း ….။ စိတ္ဝင္စားစရာပင္ ….။

‘ေရခ်ဴး’ = ငါးဖမ္းစက္ေလွမ်ားေပၚတြင္ ဦးစီးသူ